Η θερμική καταπόνηση επηρεάζει την ευζωία των ζώων και μειώνει την παραγωγικότητά τους. Όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος ανεβαίνει πέρα από τα ανεκτά όρια τους, που για τα βοοειδή είναι οι 25 βαθμοί Κελσίου, τα προβλήματα δεν αργούν να παρουσιαστούν. Ωστόσο, η οριακή θερμοκρασία επηρεάζεται από πολλούς άλλους παράγοντες, όπως την υγρασία του περιβάλλοντος, την ταχύτητα του αέρα, το γενετικό υλικό των ζώων, το φυσιολογικό στάδιο των ζώων και τη διατροφή τους.
Μερικά από τα πλέον συνήθη σημάδια θερμικής καταπόνησης είναι τα εξής:
- Μειωμένη πρόσληψη τροφής
- Αλλαγή του χρόνου λήψης της τροφής (διατρέφονται τις δροσερότερες ώρες της ημέρας)
- Τα ζώα μένουν περισσότερο χρόνο όρθια, ξαπλώνουν ελάχιστα
- Τα ζώα αναζητούν τα σκιερά μέρη
- Αυξάνεται η ταχύτητα εισπνοών/εκπνοών
- Αυξάνεται η λήψη νερού
Τρεις είναι οι κύριοι τρόποι διαχείρισης του προβλήματος της θερμικής καταπόνησης:
- Διαχείριση του περιβάλλοντος των ζώων
- Γενετική βελτίωση και επιλογή ζώων με μεγαλύτερη αντοχή στις υψηλές θερμοκρασίες
- Βελτίωση της διατροφής
Διαχείριση του περιβάλλοντος των ζώων
Υπάρχουν πολλά μέσα που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε, ώστε να βελτιώσουμε το περιβάλλον των ζώων μας. Ξεκινώντας με τους ανεμιστήρες και επιλέγοντας προσεχτικά τα σημεία που τους τοποθετούμε, επόμενο μέτρο μπορεί να είναι η αύξηση των σκέπαστρων, παρέχοντας περισσότερη σκιά στα ζώα. Δεν είναι απαραίτητο να είναι κάποια ακριβή κατασκευή, μιας και ένα απλό δίχτυ σκίασης μπορεί να δώσει καλά αποτελέσματα. Ψεκαστήρες νερού, τύπου μπεκ, προσφέρουν ανάσες δροσιάς στα ζώα και είναι αρκετά οικονομική λύση. Αυξήστε τις δεξαμενές παροχής νερού, ώστε να μην υπάρχει συνωστισμός για τη λήψη νερού, αλλά ούτε να χρειάζονται τα ζώα να διανύσουν μεγάλες αποστάσεις για να πιουν νερό. Το νερό πρέπει να είναι φρέσκο, άφθονο και καθαρό.
Γενετική βελτίωση και επιλογή ζώων με μεγαλύτερη αντοχή στις υψηλές θερμοκρασίες
Σίγουρα δεν είναι κάτι που μπορεί να γίνει εύκολα ή υπάρχει άμεσος δείκτης μέτρησής του. Αλλά όπως όλα τα άλλα χαρακτηριστικά των ζώων παίζουν ένα ρόλο στην επιλογή που κάνει ο κτηνοτρόφος, έτσι και η αντοχή στις υψηλές θερμοκρασίες, πρέπει να ενταχθεί σε αυτά. Δεν είναι κάτι που θα φέρει άμεσα αποτελέσματα, αλλά πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη από όλους μας, λόγω της κλιματικής αλλαγής που ζούμε και βιώνουμε κάθε χρόνο και εντονότερα. Μακροχρόνια, όπως όλες οι γενετικές βελτιώσεις, θα δώσει και αυτή ένα συν στη εκτροφή σας.
Βελτίωση της διατροφής
Το πρώτο και κυριότερο πρόβλημα που προκαλεί η θερμική καταπόνηση στο τομέα της διατροφής των ζώων, είναι η μείωση της λήψης τροφής, με αποτέλεσμα τη μείωση στην παραγόμενη ποσότητα γάλακτος ή κρέατος. Τα ζώα αδυνατούν να καταναλώσουν τη ίδια ποσότητα τροφής, οι συμπυκνωμένες τροφές πλεονεκτούν στο να καλύψουν τις ενεργειακές ανάγκες των ζώων, αλλά η ενδεχόμενη μείωση του ποσοστού συμμετοχής των χονδροειδών ζωοτροφών στο σιτηρέσιο, μπορεί να οδηγήσει σε οξεώσεις. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην διαμόρφωση ενός ισόρροπου σιτηρεσίου, για την κάλυψη των αναγκών, αλλά και την αποφυγή προβλημάτων.
Πρωτεΐνες: Η παροχή εύπεπτων πρωτεϊνών σε επαρκής ποσότητες έχει μεγάλη σημασία, καθώς δεν αρκεί απλά να καλύπτουμε τις ανάγκες σε πρωτεΐνες, πρέπει να το κάνουμε με ποιοτικές πρώτες ύλες.
Λίπη: Η χρησιμοποίηση φυτικών λιπών έχει δώσει εξαιρετικά αποτελέσματα στο πρόβλημα της έλλειψης ενέργειας. Στα ζώα, τα οποία λόγω ζέστης αδυνατούν να τραφούν με τις απαραίτητες ποσότητες, χορηγούμε τροφές μεγαλύτερης περιεκτικότητας σε απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία. Πρέπει να δοθεί όμως προσοχή στις ποσότητες χρησιμοποίησης λιπών. Υπερβολές επηρεάζουν τόσο τη λειτουργία της μεγάλης κοιλίας, όσο και άλλες φυσιολογικές λειτουργίες του οργανισμού του ζώου.
Ζωντανή Μαγιά: Η χρήση σκευασμάτων ζωντανής μαγιάς έχει αυξητικές τάσεις τα τελευταία χρόνια, όχι άδικα, καθώς τα αποτελέσματα της στην βελτίωση της πεπτικής λειτουργίας των ζώων είναι εξαιρετικά. Σε συνθήκες θερμικής καταπόνησης, οποιαδήποτε πρακτική βελτιώνει την πέψη, βελτιώνει την απόδοση των ζώων και δίνει λύση στο κύριο πρόβλημά μας, καθώς γίνεται καλύτερη απορρόφηση των μικρότερων ποσοτήτων τροφής που προσλαμβάνουν τα ζώα.
Βιταμίνες: Προσοχή πρέπει επίσης να δοθεί στην χορήγηση των απαραίτητων ειδών βιταμινών και ιχνοστοιχείων, όσο και των ποσοτήτων τους, οι οποίες παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανοσοποιητική λειτουργία των οργανισμών των ζώων και στη γενικότερη απόδοσή τους.
Συμβουλευτείτε κάποιον υπεύθυνο (κτηνίατρο, ζωοτέχνη, κ. ά.) και διαμορφώστε ένα ισόρροπο σιτηρέσιο, που να καλύπτει τις ανάγκες των ζώων σας και να είναι προσαρμοσμένο στις συνθήκες του στάβλου σας, ώστε να μειώσετε τα προβλήματα που δημιουργεί η θερμική καταπόνηση.
Πεταλάς Αλέξανδρος,
Γεωπόνος,
Προϊστάμενος Εργ. Ζωοτροφών
