Η μηδική, την οποία λανθασμένα κοινώς καλούμε τριφύλλι, είναι μια από τις σημαντικότερες χορτοδοτικές καλλιέργειες στο κόσμο. Δεν είναι μόνο τα ποιοτικά της χαρακτηριστικά που την κάνουν να ξεχωρίζει, αλλά και η δυνατότητα της να παράγει μεγάλες αποδόσεις.
Μπορεί να συγκομισθεί σαν σανός (φυσικώς αποξηραμένο χόρτο), ή να γίνει ενσίρωμα (σε οριζόντιους σορούς ή τυλιγμένο σε πλαστικές μπάλες). Εδώ θα αναφερθούμε σε μερικές λεπτομέρειες της συγκομιδής του σανού μηδικής, που θα βοηθήσουν όλους τους εμπλεκόμενους αγρότες και κτηνοτρόφους, στο πως θα καθορίζουν την ποιότητα του τελικού προϊόντος, την ποσότητά του, αλλά και σε ποιες ομάδες ζώων να χορηγήσουν το παραγόμενο προϊόν.
Σε γενικές γραμμές, η ποιότητα της μηδικής μειώνεται, καθώς το φυτό μεγαλώνει/ωριμάζει. Σε κάθε κοπή («χέρι»), το ποιοτικότερο στάδιο για να «κόψουμε» τα φυτά είναι όταν έχουν περίπου 10-20% ανθοφορία. Όσο αργότερα από αυτό το στάδιο κόψουμε τα φυτά, η ποιότητα του σανού μειώνεται, αλλά αυξάνεται η ποσότητα του. Εδώ είναι που πρέπει να υπάρχει ξεκάθαρος στόχος από τους παραγωγούς: τι θέλουμε να πετύχουμε; Ποιότητα ή ποσότητα.
Ποιότητα: Για να πετύχουμε υψηλή ποιότητα σανού, η πρώτη κοπή θα πρέπει να γίνει νωρίς ημερομηνιακά όσο μας το επιτρέπει ο καιρός και η κάθε επόμενη κοπή να προσαρμοστεί ανά 27-30 μέρες περίπου. Ο σανός θα πρέπει να συγκομίζεται από το χωράφι μέσα σε 3-4 μέρες από την κοπή.
Η ποιότητα του σανού επηρεάζεται από την ώρα κοπής της μηδικής. Τα φυτά μετατρέπουν το άμυλο και τα σάκχαρα σε ενέργεια, μέσω της διαδικασίας της αναπνοής. Η αναπνοή μειώνει την ποιότητα του σανού μετά την κοπή και σταματά μόνο όταν ξηρανθεί το φυτό. Για αυτό το λόγο, η κοπή τις πρωινές ώρες είναι η ιδανική, ώστε να επιταχυνθεί η ξήρανση και να μειωθούν οι απώλειες.
Ποσότητα: Αν ο στόχος μας είναι οι μεγάλες αποδόσεις, με τη μικρότερη δυνατή επιβάρυνση στην ποιότητα του σανού, το διάστημα ανάμεσα στις κοπές της μηδικής θα αυξηθεί στις 31-35 μέρες περίπου.
Η υψηλή διατροφική αξία της μηδικής, τόσο σε πρωτεΐνες, όσο και σε ενέργεια, προσφέρει στο κτηνοτρόφο τη δυνατότητα εξοικονόμησης άλλων πρώτων υλών και συμπληρωμάτων. Το μέγιστο κέρδος επιτυγχάνεται όταν οι παραγόμενοι σανοί, χρησιμοποιούνται για να καλύψουν τις ανάγκες των ζώων, ανάλογα με την ποιότητα τους. Έτσι δεν έχουμε μείωση των αποδόσεων των ζώων, ούτε σπατάλη ποιοτικού σανού.
Πολύ υψηλής ποιότητας σανός: Αγελάδες-αιγοπρόβατα στο πρώτο τρίμηνο της γαλακτοπαραγωγής
Υψηλής ποιότητας σανός: Αγελάδες-αιγοπρόβατα στο υπόλοιπο διάστημα της γαλακτοπαραγωγής τους, αναπτυσσόμενα ζώα αντικατάστασης (μοσχίδες, αρνάδες, κ.ά.)
Μέτριας ποιότητας σανός: Μοσχίδες 12 έως 18 μηνών, μοσχάρια πάχυνσης άνω των 12 μηνών, κριάρια και τράγοι εκτός περιόδου οχειών
Χαμηλής ποιότητας σανός: αγελάδες και αιγοπρόβατα σε ξηρά περίοδο, άλογα σε συντήρηση.
Οι δυσκολίες στην παραγωγή ποιοτικού σανού μηδικής είναι αρκετές, αλλά η σκληρή δουλειά που απαιτείται, ανταμείβεται με τις υψηλές αποδόσεις των ζώων.
Πεταλάς Αλέξανδρος,
Γεωπόνος,
Προϊστάμενος Εργ. Ζωοτροφών
